Het belang van Hayaa in het beschermen van het gezin

Het Arabische woord “Hayaa” is een moeilijke term om te vertalen naar het Nederlands, en wordt vaak vertaald als: bescheidenheid, zelfrespect, verlegenheid, schaamte, nederigheid, eer en bedeesdheid.

Hayaa is een eigenschap die de gelovige helpt om weg te blijven van handelingen waar Allah (swt) niet van houdt. Dit is omdat “Hayaa” resulteert in gevoelens van ongemak, wanneer men in contact komt met handelingen die als immoreel worden beschouwd. Of ongepast wanneer het aankomt op onze bescheidenheid of kuisheid. De gelovige ervaart deze gevoelens, omdat hij wordt herinnerd aan de relatie met zijn Schepper, Al Basier (De Alziende).
Dit is waarom het binnen Islam als belangrijk concept wordt gezien. In feite wordt het beschreven als één van de omschreven karakteristieken van Islam. Het houdt verband met iemands Imaan, zoals wordt benoemd in de volgende hadith:

إِنَّ الْحَيَاءَ وَالإِيمَانَ قُرِنَا جَمِيعًا، فَإِذَا رُفِعَ أَحَدُهُمَا رُفِعَ الآخَرُ

“Voorwaar, hayaa (bescheidenheid) en Imaan zijn metgezellen. Wanneer één van hen wordt opgeheven, vertrekt de ander ook.”(Al-Bayhaqi)

Hayaa en Imaan helpen ons herinneren aan de grenzen die door onze Schepper (swt) zijn gesteld, inzake de manier waarop wij ons moeten gedragen. Het helpt ons om onze gevoelens en verlangens onder controle te houden, en ons gedrag te leiden op een manier die Allah (swt) tevredenstelt.

We bewaken onze bescheidenheid en blijven weg van onfatsoenlijkheid wanneer we Hayaa hebben, omdat wij ons bewust zijn van onze relatie met Allah en waakzaam zijn om ook maar in de buurt te komen van iets dat als immoreel zou kunnen worden gezien. Met andere woorden, het hebben van Hayaa zal de gelovigen helpen in het vasthouden aan hun plichten tegenover Allah. Evenzo zal het hen helpen om vast te houden aan hun taken en verantwoordelijkheden tegenover anderen, omdat ze zullen begrijpen dat het nalaten van deze handelingen zal leiden tot de ontevredenheid van Allah.

Het ontbreken van Hayaa zou daarom schadelijk kunnen zijn voor een moslim. De Profeet (saw) heeft over degenen zonder Hayaa gezegd:

إِذَا لَمْ تَسْتَحِي فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ

”Als je geen schaamte hebt doe dan zoals je wilt.”(Al-Boecharie)

De geleerde Al-Haafidh zei: “doe dan zoals je wilt” was als dreiging bedoeld, ofwel doe zoals je wilt en Allah zal jou straffen.

Helaas is de realiteit dat moslims in gevaar zijn vanwege het verliezen van het begrip omtrent deze belangrijke eigenschap, vanwege de invloed van seculiere liberale waarden. Deze waarden zijn eigenlijk het compleet tegenovergestelde van wat de Profeet (saw) heeft gezegd. Zij verkondigen eigenlijk de volgende boodschap: “je zou moeten doen wat je wil”. Deze boodschap heeft een grote invloed op ons privéleven en in onze omgang met anderen, vooral wanneer het gaat om de relatie tussen mannen en vrouw. De liberale visie op deze relatie verschilt volledig van die van islam.
­­
Dit is waarom we een stijging zien in het aantal scheidingen in de moslimgemeenschap. Het islamitische concept dat de intieme relatie tussen de geslachten enkel toestaat binnen het huwelijk, is aan het veranderen vanwege de overheersing van de westerse liberale ideeën onder moslims. Dit is het geval in de moslimwereld en binnen moslimgemeenschappen die in het Westen leven.

Deze visie op het leven, waar “iemand kan doen zoals hij wil”, heeft een grote invloed op één van de kernwaarden die gerelateerd zijn aan Hayaa in Islam. Deze veranderen in snel tempo en hebben een negatieve invloed op het huwelijksleven. Dientengevolge heeft dit invloed op de eenheid binnen het gezin.

1) Het mengen van mannen en vrouwen binnen het privéleven en publieke leven

Moslims worden zich steeds minder bewust van het feit dat in Islam het basisprincipe van de interactie tussen mannen en vrouwen, segregatie is. Dit komt omdat dit idee afwijkt van datgene wat gepromoot wordt in westerse liberale samenlevingen, waar vermenging tussen de geslachten gewoon is en op elk niveau van de samenleving wordt aangemoedigd.

Van de reclameborden langs de weg tot de advertenties die we op radio en televisie zien horen en zien. Er zijn geen restricties in de interactie tussen man en vrouw. Het ongemakkelijke gevoel dat een moslim zou moeten voelen wanneer hij vrijelijk met iemand van het andere geslacht omgaat, zal vanzelfsprekend afnemen wanneer de algemene boodschap om ons heen, vooral in de populaire cultuur van de samenleving, ons zegt dat het voor hen volkomen aanvaardbaar is om dat te doen.

Daarom is het belangrijk dat wij onszelf herinneren aan hetgeen Allah heeft geopenbaard over zaken en op welke manier Hij ons verplicht, zowel mannen als vrouwen, om Hayaa te hebben in onze omgang met anderen.

قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَٰلِكَ أَزْكَىٰ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ

“Zeg tot de gelovige mannen dat zij hun ogen neergeslagen houden en dat zij hun passies beheersen. Dat is reiner voor hen. Voorzeker, Allah is wel op de hoogte van hetgeen zij doen.”[VBK Soera An-Noer, ayah 30]

وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ

“En zeg tot de gelovige vrouwen dat zij ook hun ogen neergeslagen houden en hun passies, en dat zij hun schoonheid niet tonen dan hetgeen ervan zichtbaar moet zijn, en dat zij hun hoofddoeken (khimars) over hun boezem laten hangen”.[VBK Soera An-Noer, ayah 31]

Dientengevolge zijn we verplicht om onszelf te bewapenen tegen alles dat zou kunnen leiden tot het in gevaar brengen van onze bescheidenheid of kuisheid.

2) Overheersing van losbandig materiaal om ons heen
.
Veel van wat er op televisie, in muziek of op internet wordt getoond, is de promotie van onfatsoenlijke scènes en onzedelijk gedrag. Toch besteden we onze tijd vaak aan het kijken naar deze programma’s of het luisteren naar dergelijke liedjes. Vaak omringd door onze familie. Bijna elke populaire serie of film heeft een verhaallijn die een immorele relatie weergeeft, zoals relaties voor het huwelijk of buiten het huwelijk. Deze programma’s dienen eigenlijk om onze emoties te normaliseren en ongevoelig te maken tegenover begrippen die voor ons verboden zijn, zoals naaktheid, buitenechtelijke relaties, homoseksualiteit en vulgair gedrag.

Het is bijvoorbeeld ook bewezen dat het kijken naar pornografie problemen veroorzaakt in het huwelijksleven, maar het is vrij beschikbaar. Uit een recente enquête bleek dat 80% van de mannen in de VS tussen 18 en 30 jaar oud, toegeeft dit regelmatig te bekijken. Het is een probleem dat helaas ook moslims treft. Kijken naar deze seksueel getinte, vernederende beelden van de vrouw, maakt objecten van hen met als enige doel het bevredigen van de verlangens van de man. Welk effect zal dit hebben op de relatie tussen een echtgenoot en een echtgenote? Deze afbeeldingen banen de weg voor allerlei onzedelijke gedragingen.

Wanneer we het concept van hayaa en shariabeginsel begrijpen (dat de middelen naar Haram ook Haram zijn), helpt het de moslim om te voorkomen dat hij kijkt of luistert naar,of betrokken is bij een handeling die zijn gevoel van bescheidenheid zou kunnen schaden.

Daarom is Hayaa essentieel om ons van dit soort gedrag af te houden en ons te helpen bij het nemen van innerlijke verantwoordelijkheid, zodat we niet geneigd zijn te zondigen, zelfs binnen de comfort en privacy van onze eigen huizen. Dit komt door ons bewustzijn van onze relatie met Allah en de verantwoordelijkheid die we tegenover Hem hebben.

3) Hayaa en de islamitische kledingvoorschriften
Hayaa is ook een belangrijk concept om toe te passen met betrekking tot de kledingvoorschriften voor de moslimvrouw en de man, zodat ze zich niet kleden op een manier die iemand aantrekt, die niet voor hen bestemd is. Voor de moslimvrouw betekent dit het volgen van de alomvattende islamitische kledingvoorschriften, waaronder het vermijden van het concept van tabarroedj. Dat betekent dat zij zich mooier maakt in het bijzijn van niet-Mahrams (mannen met wie het huwelijk is toegestaan), zoals het dragen van iedere jurk, sieraden of make-up die haar aantrekkelijker maakt.

Tegenwoordig voldoet helaas veel van wat zich in de zogenaamde “islamitische mode-industrie” bevindt, niet aan de islamitische regels over kledingvoorschriften of het islamitische concept van Hayaa, omdat ze gericht zijn op het mooier maken van de vrouw in het openbare leven. We zien bijvoorbeeld dat veel moslimzusters de Khimar dragen of zelfs de Jilbab, maar de vorm van de jurk is tabarroedj, of de manier waarop ze lopen, praten of communiceren met mannen, staat volledig haaks op wat de jurk van hayaa moet representeren. De Khimar wordt vaak gedragen als een fashion statement en op een manier die de schoonheid van de vrouw verbetert, in plaats van dat het haar begrip verstevigt van wat Hayaa zou moeten betekenen voor de moslimvrouw en het bewaken van haar bescheidenheid en kuisheid.

Voor de moslimman betekent het hebben van Hayaa, het volgen van de islamitische regels inzake kleding en gedrag. Bijvoorbeeld de manier waarop mannen en vrouwen met elkaar praten. Erop toezien dat het niet op een vrijelijke manier is, ‘socializen’ en een grap maken met elkaar, en dus zonder rekening houden met de grenzen die Allah (swt) heeft gesteld binnen hun interactie. Dit soort interactie vindt zijn oorsprong niet in Islam en het is het concept van Hayaa dat ons zou moeten beschermen tegen een dergelijke omgangsvorm met het andere geslacht.

4) Het vertrouwen tussen een echtgenoot en echtgenote:
In het Westen is het normaal om met vrienden en bekenden te spreken over onze intieme details die we met onze echtgenoot delen. Islam daarentegen, heeft een hele andere visie hieromtrent.
De Profeet, vrede zij met hem, heeft gezegd:

إِنَّ مِنْ أَعْظَمِ الأَمَانَةِ عِنْدَ اللَّهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ الرَّجُلَ يُفْضِي إِلَى امْرَأَتِهِ وَتُفْضِي إِلَيْهِ ثُمَّ يَنْشُرُ سِرَّهَا

“Op de Dag des Oordeels zal de grootste handeling van verraad zijn dat een echtgenoot van zijn echtgenote houdt en de echtgenote ook van haar echtgenoot, en dat hij de geheimen van zijn echtgenote onthult tegenover anderen”(Moeslim).

Het delen van intieme details over onze huwelijken met familieleden, vrienden en bekenden is haram. Dit leidt tot grote problemen zoals ontevredenheid, afgunst, jaloezie, roddels, etc. Daarom moeten we ons bewust zijn van Allah’s afkeer van dit soort gedrag en Hayaa hebben wanneer we met anderen over onze echtgenoot praten.
We moeten niet alleen afstand nemen van het bespreken van intieme details, maar ook onze echtgenoot/echtgenote beschermen tegen allerlei soorten schade. We moeten hun fouten verborgen houden en hen beschermen tegen elke vorm van vernedering en spot.

Islam beschouwt de echtgenoten als een mantel voor elkander.

هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ

“Zij (jullie echtgenotes) zijn jullie mantel, en jullie zijn hun mantels”[VBK, Soera al-Baqarah, ayah 187]

Wanneer we over de betekenis van de mantel nadenken, heeft het tot doel het lichaam te beschermen tegen allerlei schadelijke elementen. Daarom moeten we onze echtgenoten beschermen tegen elke vorm van schade die in onze handen ligt, beginnend met het niet bespreken van elkaars fouten met de buitenwereld (alleen maar omwille van het klagen bij anderen).

Kortom, Hayaa is een beschermende eigenschap die moslims nodig hebben. Het helpt ons om op het juiste pad te blijven door het ongemakkelijke gevoel te creëren tegenover alles wat onze bescheidenheid schaadt, de grenzen van Allah overschrijdt in onze interactie met het andere geslacht, of leidt tot de ontevredenheid van Allah (swt). Dit gevoel is eigenlijk een kracht die de gelovigen helpt om onfatsoenlijkheid en obsceniteit te voorkomen. Derhalve is het cruciaal om deze kwaliteit zodanig te belichamen, dat het alle aspecten van ons leven vormt, ook binnen het huwelijk waar we ons in de meest persoonlijke relatie bevinden met een ander. Hayaa in alles wat onze echtgenoot betreft, is belangrijk om de band met elkaar te versterken op basis van wederzijds vertrouwen. Hayaa zal ons ook helpen om onze gevoelens van lust binnen de grenzen van Allah te houden.

We moeten de moeilijkheden begrijpen van het leven in samenlevingen – in het Westen en de moslimwereld – waar Hayaa geen rol speelt en waar het geen waarde is die hoog in het vaandel staat. In feite, binnen seculiere liberale staten, wordt het begrip bescheidenheid vaak belachelijk gemaakt, gemeden, geminacht en als achterlijk bestempeld. Daarom blijven de gevaren bestaan, zelfs wanneer we als individu ons uiterste best doen om deze kwaliteit te behouden. Dit komt omdat het noodzakelijk is voor een samenleving om dit concept (Hayaa) te belichamen. Zodat al haar burgers worden geholpen om moreel en rechtschapen gedrag te handhaven. Alleen het islamitische regeersysteem, geïmplementeerd onder de Khilafah (conform de methode van de Profeet), dat werkelijk het belang van dit concept en dergelijk verheven gedrag promoot, kan ervoor zorgen dat Hayaa en Taqwa gedefinieerde karakterisrieken van de samenleving worden.

Allah, de Almachtige, herinnert ons in het volgende vers aan de mensen die hun gevoel van Hayaa hebben verloren:

إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ

“Zij die graag willen dat onbetamelijkheid zich onder de gelovigen moge verspreiden, zullen in deze wereld en in het Hiernamaals een pijnlijke straf ondergaan. Allah weet, en gij weet niet.”[VBK Soera An-Noer, ayah 19]

Yasmin Malik

Lid van het Centraal Media Bureau van Hizb ut Tahrir